Bağdat Cad, Küçükyalı Mah 92/C, Maltepe / İstanbul
Bebeklerde Diş Sağlığı konusu, çoğu ebeveynin merak ettiği önemli konulardan biridir. Bebeklerimizin ilk dişleri genellikle 4-7 aylıkken görünmeye başlar. Alt ön dişler ise ortalama altı ay civarında çıkmaya başlar. Aslında, çoğu çocuk üç yaşına bastığında yaklaşık 20 tane bebek dişine sahip olmuş olur. Bu dişlerin sağlığı, bebeklerimizin genel sağlığı için kritik önem taşır.
Bebeklerde ağız bakımı konusunda bilgi sahibi olmak, çocuklarımızın gelecekteki diş sağlığı için atacağımız en önemli adımlardan biridir. İyi bir diş sağlığı, bebeklerin daha iyi konuşma becerileri geliştirmesine yardımcı olabilmektedir. Özellikle bebek dişlerinin çürümeye karşı savunmasız olduğunu ve biberon çürüğünün enfeksiyona neden olabileceğini düşünürsek, doğru bakımın ne kadar önemli olduğunu anlayabiliriz. Bu nedenle, bu yazımızda bebeklerde diş sağlığını koruma yöntemlerini, bakım rutinini ve dikkat edilmesi gereken önemli noktaları sizlerle paylaşacağız.
Bebeklerde ağız bakımına diş çıkmadan önce başlamak, sağlıklı bir ağız yapısının temeli için oldukça önemlidir. İlk dişin çıkması beklenmeden, günde bir kez temiz bir tülbent veya yumuşak bezle diş etlerinin nazikçe silinmesi yeterlidir. Bu işlem, ağız içindeki süt kalıntılarını ve bakterileri temizleyerek hem hijyen sağlar hem de bebeğin diş fırçalama alışkanlığı kazanmasına yardımcı olur.
İlk diş genellikle 6. ay civarında alt ön kesici diş olarak çıkmaya başlar. Bu aşamada parmak fırçalar ya da yumuşak bebek fırçalarıyla temizlik düzenli hale getirilmelidir. Bir yaşından itibaren ise yumuşak dokulu fırçalarla florür içermeyen macunlar kullanılabilmektedir. Ancak diş macunu kullanımına çoğu zaman 18. aydan sonra başlanması tavsiye edilmektedir. 6 yaşına kadar, florür oranı çocuklara uygun olan diş macunları kullanılmalıdır.
Diş bakımı dışında, biberon kullanımının 6. aydan itibaren azaltılması önerilmektedir. Bardak ve kaşıkla beslenmeye geçilmesi çene gelişimi açısından önemlidir. Parmak emme alışkanlığı bir yaşından sonra devam ediyorsa emzikle sınırlanmalı, emzik tatlandırılmamalıdır. Ayrıca, ilk diş çıktıktan sonra diş hekimi kontrolüne başlanmalı ve düzenli takiplerle ağız sağlığı desteklenmelidir.
Diş çürüğü, çocukluk çağında görülen astım, diyabet ve obezite gibi kronik hastalıklardan çok daha sık rastlanmaktadır. Bebeklerde diş sağlığı için en büyük tehditlerden biri olan çürükler, aslında bulaşıcı bir hastalıktır. Çürük, streptococcus mutans adlı bir bakteri grubunun şekeri besin olarak kullanıp asit üretmesi sonucu diş dokularında meydana getirdiği bir çeşit doku yıkımıdır.
Bebekler doğduklarında bu bakterileri ağızlarında taşımazlar. Bakteriler genellikle anneden bebeğe tükürük yoluyla geçer. Özellikle anne bebeğiyle aynı kaşığı kullanırsa, emziği temizlemek için kendi ağzına alırsa ya da bebeğin parmağını annesinin ağzına sokmasına izin verirse, bebek çok erken dönemde bu bakterilerle tanışmış olur. Bu bakterilerle ne kadar erken tanışılırsa, hayat boyu çürüğe karşı o kadar risk altında olunur.
Biberon kullanımı da bebeklerde ağız bakımı açısından kritik öneme sahiptir. Gün içinde ya da gece çocuğunuz damlatmaz suluk veya biberonla formül mama, süt veya meyve suyu tüketiyorsa, bu besinlerin içerisindeki şeker diş çürüğüne sebep olabilmektedir. Bebeği biberonla uyutmak, özellikle içinde anne sütü veya formül mama varsa, "biberon çürüğü" olarak bilinen erken çocukluk çağı çürüklerine yol açabilmektedir. Ayrıca emziklerin bal, pekmez, reçel gibi tatlandırıcılara batırılarak kullanılması da çürük riskini artırmaktadır.
Diş sağlığı için diğer önemli riskler şunlardır:
Bununla birlikte, bu riskleri azaltmak için bazı önlemler alabiliriz. Bebeklerin 6. aydan itibaren normal bardak kullanımına geçmeleri, meyve suyu tüketimini yemek saatleriyle sınırlandırmak ve biberonla sadece su vermek gibi yöntemler, çürük riskini azaltmada etkilidir. Sonuç olarak, bebeğinizin diş sağlığını korumak için beslenme alışkanlıklarına dikkat etmek ve ağız hijyenini doğru sağlamak önemlidir.
Sağlıklı gülüşlerin temeli çocukluk döneminde atılmaktadır. Günlük ağız bakım rutini, bebeklerde diş sağlığı için vazgeçilmezdir. Düzenli bakım, bebeğinizin ilk dişleri çıktığı andan itibaren günde iki kez yapılmalıdır.
Yaşa göre diş macunu kullanımı büyük önem taşır. İlk diş çıktığından 2 yaşına kadar bebeklerde sadece sürüntü şeklinde (pirinç tanesi büyüklüğünde) florürlü diş macunu kullanılmalıdır. 2-6 yaş arası çocuklarda bezelye tanesi büyüklüğünde 1000 ppm florürlü macun yeterlidir. 6 yaş üzerinde ise diş fırçasının uzunluğu kadar 1450 ppm florürlü macun kullanılabilmektedir.
Bebeğinizin dişlerini fırçalarken doğru teknik kullanmak önemlidir. Bebeğin ağzını nazikçe açmak için işaret parmağınızı bebeğin yanağında aşağı kaydırın. Alt çene diş etinin üzerinde hafifçe bastırın. Özellikle bebeklere özel üretilmiş parmak kılıfları bu işlemi kolaylaştırabilmektedir.
Ayrıca diş fırçalama alışkanlığını eğlenceli hale getirmek, çocuklarda kalıcı davranış oluşturmada etkilidir. Bunun için:
Bununla birlikte, çocuğun yaşına göre ebeveyn desteği gereklidir. Çocukların diş fırçaya diş macunu sürmeleri 6 yaşına kadardır. Dişlerin fırçalanması ise 8 yaşına kadar aileler tarafından denetlenmelidir.
Düzenli diş hekimi kontrolleri de bakım rutininin önemli bir parçasıdır. İlk diş hekimi ziyareti, ilk diş sürdükten sonra yapılmalıdır. Sonrasında ise 6 ayda bir kontroller aksatılmamalıdır. Bu düzenli ziyaretler, olası sorunların erken teşhisini sağlar. Gerekirse florür vernik gibi koruyucu uygulamalar yapılmasına olanak tanır.
Bebeklerde ağız bakımı için kullanılan ürünler de özenle seçilmelidir. Çocuklar için özel üretilmiş yumuşak kıllı fırçalar tercih edilmelidir. Diş fırçaları altı ayda bir yenilenmelidir. Etkili diş sağlığı için günlük bakım, ömür boyu sürecek sağlıklı alışkanlıkların temelini oluşturur.
Unutulmamalıdır ki, süt dişlerinin sağlığı, kalıcı dişlerin gelişimini doğrudan etkiler ve sağlıklı beslenme alışkanlıklarıyla birlikte iyi bir ağız bakımı, çocuğunuzun genel sağlığına katkıda bulunmaktadır. Bu nedenle, bebeğinizin gülüşünü korumak için erken dönemde başlayan ve düzenli sürdürülen bir diş bakım rutini oluşturmanız, gelecekteki diş problemlerini önlemenin en etkili yoludur.
Diş bakımına bebeğin ilk dişi çıkmadan önce başlanmalıdır. İlk dişler çıkmadan önce, günde en az bir kez ıslak ve temiz bir tülbent veya yumuşak bir bezle diş etlerini nazikçe silmek yeterlidir.
Diş çürüğünü önlemek için biberon kullanımını sınırlandırmak, şekerli içeceklerden kaçınmak, düzenli diş fırçalama alışkanlığı kazandırmak ve aile üyelerinden bebeğe bakteri bulaşmasını engellemek önemlidir.
İlk diş çıktığından 2 yaşına kadar pirinç tanesi büyüklüğünde florürlü diş macunu kullanılmalıdır. 2-6 yaş arası çocuklarda bezelye tanesi büyüklüğünde 1000 ppm florürlü macun yeterlidir.
Diş fırçalamayı eğlenceli hale getirmek için çocukla birlikte diş fırçalamak, özel şarkılar veya hikayeler kullanmak, sevilen karakterlerin olduğu diş fırçaları tercih etmek ve kum saati kullanmak etkili yöntemlerdir.
İlk diş hekimi ziyareti, bebeğin ilk dişi sürdükten sonra yapılmalıdır. Sonrasında 6 ayda bir düzenli kontroller yapılması önerilir. Bu ziyaretler, olası sorunların erken teşhisini sağlar ve gerekli koruyucu uygulamaların yapılmasına olanak tanır.
