Bağdat Cad, Küçükyalı Mah 92/C, Maltepe / İstanbul
Düzgün sıralanmış dişler ve sağlıklı bir gülümseme için ortodonti tedavisi önemlidir. Diş hekimliğinin uzmanlaşmış bir dalı olan ortodonti, diş ve yüz düzensizliklerinin teşhis ve tedavisiyle ilgilenmektedir. Amerikan Ortodontistler Birliği'nin önerdiği gibi, çocukların ilk muayenelerini 7 yaşında yaptırmaları gerekse de günümüzde her yaştan birey ortodontik tedavi görebilmektedir.
Ortodonti, Yunanca'da "ortho" (düzgün) ve "odons" (diş) kelimelerinin birleşiminden oluşan, tıpta maloklüzyon olarak tanımlanan diş ve yüz düzensizliklerinin teşhis, tedavi ve önlenmesiyle ilgilenen bir diş hekimliği uzmanlık dalıdır. Latince kökenli olduğunu düşünenler de vardır; "orto" düzeltmek ve "donti" diş ve diş dokuları anlamına gelmektedir. Ortodontik ne demek sorusunun özünde, dişlerin ve çenelerin ideal konumda hizalanması yatmaktadır.
Başlangıçta estetik kaygılarla ortaya çıkan bu alan, zamanla sınırlarını genişleterek bugünkü kapsamlı konumuna ulaşmıştır. Günümüzde ortodonti alanının içerdiği tedaviler;
Tedavi sürecinde ortodonti diş fırçası gibi özel araçlar kullanılarak ağız hijyeninin korunması büyük önem taşımaktadır. Ayrıca düzeltilmeyen çarpık dişler, temizlenmesi zor olduğundan diş kayıplarına ve diş eti hastalıklarına yol açabilmektedir. Çene kaslarında baskı oluşturarak temporomandibular eklem bozuklukları, baş, omuz ve sırt ağrılarına neden olabilmektedir
Ortodonti tedavisi, sadece estetik bir gülüş elde etmek için değil, genel ağız ve vücut sağlığı için de büyük önem taşımaktadır. Çarpık dişler ve çene uyumsuzlukları, ağız hijyenini zorlaştırarak diş çürüklerine ve diş eti hastalıklarına yol açabilirken, düzgün hizalanmış dişler ağız temizliğini kolaylaştırmaktadır. Aynı zamanda, dişlerin doğru konumda olmaması çiğneme fonksiyonlarını olumsuz etkileyerek sindirim sorunlarına neden olabilmektedir. Ayrıca çene ekleminde de ağrıya yol açabilmektedir.
Ortodontik tedavi, konuşma bozukluklarının düzeltilmesine de katkı sağlamaktadır. Özellikle "s" ve "ş" gibi harflerin doğru telaffuzu için dişlerin ideal pozisyonda olması önemlidir. Ayrıca, çarpık dişler estetik kaygılara neden olarak kişinin özgüvenini zedeler ve sosyal ilişkilerini olumsuz etkilemektedir. Bu sebeple tedavi sonrasında hastalar daha rahat gülümseyerek sosyal yaşamda daha aktif hale gelmektedirler.
Ortodonti tedavisinin sağladığı faydalar:
Erken yaşlarda başlanan ortodonti tedavisi, diş ve çene yapılarının gelişim sürecindeki problemlerin belirlenmesine ve ilerlemeden çözülmesine yardımcı olmaktadır.. Özellikle çocuklarda, ortodonti diş fırçası gibi özel araçlarla desteklenen erken müdahale, daha kısa sürede tamamlanabilmekte ve daha az invaziv olabilmektedir.
Ortodonti tedavisi, dişlerin doğru konuma getirilmesi ve bu konumun korunması olmak üzere iki aşamadan oluşmaktadır. İlk olarak kapsamlı bir muayene yapılmakta, panoramik ve sefalometrik röntgenler çekilmekte, ardından tedavi planı oluşturulmaktadır. Aktif tedavi aşamasında, sabit tedavi yöntemiyle braket ve ark telleri kullanılarak dişler doğru açıya yerleştirilmektedir. Hareketli tedavide ise şeffaf plaklar veya apareyler tercih edilmektedir.
Tedavinin ikinci aşaması olan pekiştirme sürecinde, dişlerin yeni konumlarını koruması sağlanmaktadır. Bu aşamada sabit veya hareketli apareyler kullanılarak dişlerin eski haline dönmesi engellenmektedir. Tedavi boyunca düzenli kontroller yapılması ve ağız hijyenine özen gösterilmesi büyük önem taşımaktadır. Hastanın kurallara uyması, tedavi başarısının temelini oluşturmaktadır.
Çeşitli diş ve çene problemleri ortodonti tedavisinin gerekli olduğunu gösteren belirtiler sunmaktadır. Dişlerdeki çapraşıklık, en yaygın ortodonti sorunlarından biridir. 2-4 mm arası çapraşıklıklar hafif, 4-7 mm arası orta, 8 mm ve üzeri ise şiddetli çapraşıklık olarak değerlendirilmektedir. Çapraşık dişlerin temizlenmesi zor olduğundan, diş çürükleri ve diş eti hastalıkları daha sık görülmektedir.
Diastema (aralıklı dişler), kapanış bozuklukları ve gömülü dişler diğer yaygın sorunlardır. Ortodontide çene yapısındaki sorunlara da değinmek gerekmektedir: Alt çene geriliği, üst çene geriliği ve çene darlığı önemli iskeletsel problemlerdir. Özellikle çene eklemi rahatsızlıklarında, eklem içerisindeki bozukluklar "klik" ve çıtırtı (krepitasyon) şeklinde sesler çıkarmaktadır. Bruksizm (diş sıkma-gıcırdatma) ise normal ısırma kuvveti 27 kilogram iken, bu kuvveti 70 kilograma kadar çıkarabilmektedir.
Ortodontik problemlerin başlıca belirtileri şunlardır:
Çarpık dişler sadece estetik sorun değil, periodontal hastalık, sindirim sorunları, dişlerde aşınma, konuşma zorlukları ve özgüven eksikliği gibi ciddi problemlere yol açabilmektedir. Erken yaşta fark edilen ortodontik sorunların tedavisi daha kolaydır. Örneğin, parmak emme veya tırnak yeme gibi kötü alışkanlıklar düzeltilmezse, ileride temizlenmesi zor olan ağız problemlerine yol açabilmektedir. Benzer şekilde, süt dişlerinin erken kaybı, kalıcı dişlerin yanlış konumlanmasına neden olabilmektedir. Kalıcı dişler, süt dişlerinin bıraktığı alana doğru kayarak çapraşıklık oluşturabilmektedir. Tedavi edilmeyen ortodontik sorunlar, zamanla daha komplike hale gelebilmekte ve daha karmaşık tedavileri gerektirebilmektedir.
Modern ortodonti tedavisinde hastalar için farklı seçenekler mevcuttur. Dört temel ortodonti tedavi yöntemi şunlardır:
Ortodonti tedavi süresi hastanın problemine, ağız hijyenine ve tedaviye uyumuna göre değişmektedir. Basit vakalar birkaç ayda çözülebilirken, çoğu tedavi 1-2 yıl sürmektedir. Aktif tedavi bitiminde pekiştirme dönemine geçilmektedir. Bu dönemde dişlerin tekrar bozulmasını engellemek için sabit veya hareketli pekiştirme aygıtları kullanılmaktadır.
Bununla birlikte, şeffaf plak tedavisi metal braketlere göre daha konforlu olsa da, her vaka için uygun değildir. Metal braketler daha karmaşık vakalarda daha etkilidir. Dahası, tedavinin başarısı için düzenli diş hekimi ziyaretleri yapılmalı ve ortodonti diş fırçası kullanarak özel bir ağız bakımı uygulanmalıdır.
Tedavi sürecinde hastanın ortodontistle iyi bir işbirliği içinde olması, randevulara sadık kalması ve ortodontistin yiyecek kısıtlamaları ve aparey kullanımıyla ilgili talimatlarına uyması tedavinin başarısı için çok önemlidir.
Ortodonti tedavisinin süresi kişiye ve problemin karmaşıklığına göre değişir. Basit vakalar birkaç ayda çözülebilirken, çoğu tedavi 1-2 yıl sürer. Tedaviye uyum ve düzenli kontroller süreyi etkiler.
Evet, ortodonti tedavisi her yaşta uygulanabilir. Ancak çocuklarda 7 yaş civarında ilk muayenenin yapılması önerilir. Erken yaşta başlanan tedaviler genellikle daha kısa sürer ve daha etkili olur.
Tedavi süresince düzenli diş hekimi ziyaretleri yapmalı, özel ortodonti diş fırçası kullanmalı ve hekimin yiyecek kısıtlamaları ile aparey kullanımı konusundaki talimatlarına uymalısınız. Ayrıca randevuları aksatmamak önemlidir.
Hayır, ortodonti tedavisi sadece estetik amaçlı değildir. Çiğneme fonksiyonlarını düzenler, konuşma bozukluklarını giderir, çene eklemi sağlığını korur ve diş çürükleri ile diş eti hastalıklarını önlemeye yardımcı olur.
Ortodonti tedavisi genellikle ağrılı değildir. Ancak braketlerin takılmasından sonra veya tel değişimlerinde birkaç gün süren hafif bir rahatsızlık hissedilebilir. Bu geçici bir durumdur ve genellikle kısa sürede geçer.
